Route Den Haag

Prinses Beatrix is vandaag, 31 januari, 82 jaar geworden. Hulde! Om dat te vieren kun je onze Route Den Haag rijden, een vorstelijk rondje langs koninklijke hoogtepunten. Hij staat hieronder voor je klaar. Vind je het weer nog niet optimaal, bewaar deze tocht dan gerust tot Koningsdag of een ander mooi voorjaarsmoment.

De route bestaat uit een omlijstend routeverhaal, een routekaart, een routebeschrijving en een gps-bestand. We hopen dat je van de route zult genieten en wensen je veel fietsplezier! Heb je nog vragen? Die zijn meer dan welkom, mail de redactie via redactie@fietsactief.nl

Startpunt: Koningin Julianaplein voor Den Haag Centraal Station, Den Haag
Afstand: 33,6 km
GPS-bestand: Route Den Haag
PDF Routekaart: Route Den Haag
PDF Routebeschrijving: Route Den Haag

Het Huis van Oranje bestaat al eeuwen, maar de monarchie in ons land is slechts tweehonderd jaar oud. Het begon met de terugkeer van balling Prins Willem VI uit Engeland. Spring in het zadel voor een ‘levende fietsles’ langs paleizen en monumenten.

Ooit maakten de welgestelde edelen er rijtochtjes rond de enorme vijver, nu knarst het grind gezellig onder de sportschoenen van hardlopers en de banden van sportieve fietsers. Vrijwel al die passanten houden even halt bij de ingang van het statige Paleis Huis ten Bosch. Ah, de koninklijke standaard hangt in top, dus de koning is in huis. Nog maar kort geleden zijn de koning en zijn gezin van Villa Eikenhorst verhuisd, na een grondige renovatie van Paleis Huis ten Bosch. Het aangezicht is flink veranderd en het koningspaar heeft jaren kunnen nadenken over de inrichting van de Wassenaarvleugel. Een ingrijpende verandering is de locatie van het woonverblijf. Prinses Beatrix woonde op de eerste etage, maar nu bevindt het woongedeelte zich op de begane grond. Zo kan het gezin – met hun twee honden – zo naar buiten lopen, het park in!

Imposant eerbetoon

Als echtgenote van Frederik Hendrik had de ambitieuze Amalia grote invloed op hem en zijn politieke beslissingen. Om zich te kunnen terugtrekken van het drukke hofleven gaf ze in 1645 opdracht tot de bouw van een nieuw stadhouderlijk verblijf ten noordoosten van Den Haag. Na zijn plotselinge dood moest de Sael van Oranje, het centrale deel van het paleis, een eerbetoon worden aan haar geliefde Frederik Hendrik. De grote ramen werden geblindeerd en van binnen door grote meesters als Jordaens en Lievens beschilderd met voorstellingen die de grootsheid van ‘De Stedendwinger’ moesten onderstrepen. De zaal werd eind vorige eeuw grondig gerestaureerd. De meeste werkuren brengt de koning door in Paleis Noordeinde. Dat werkpaleis kwam je vandaag al eerder tegen. De tocht begon in het centrum van de Hofstad. Fietsend over de kinderkopjes in het Binnenhof passeerde je de Ridderzaal, daarna volgde De Gevangenpoort en Museum Escher, dat als Paleis Lange Voorhout eerder door Koningin Emma werd aangekocht. Vanaf het begin van de twintigste eeuw woonde ze regelmatig in dit verbouwde en verfraaide stadspaleis. Hoewel het nu een museum is, proef je er nog steeds de grandeur van destijds. Verder fietsend over het lommerrijke Lange Voorhout kom je snel uit bij het werkpaleis koning Willem-Alexander.

Terug in Nederland

Ook dit onderkomen bestaat al langer dan de monarchie oud is. Je kunt je nu nauwelijks voorstellen dat er in de middeleeuwen een royale boerderij stond, pal aan de weg die het dorp Den Haag met Scheveningen verbond. Wat later woonde Louise de Coligny in het inmiddels tot vorstelijk optrekje verbouwde onderkomen. Ze was toen net weduwe geworden van de vermoorde Vader des Vaderlands, Willem van Oranje. Tijdens de Franse revolutie namen de Franse overheersers er hun intrek. En dat brengt je tot waar het deze ‘levende fietsles’ uiteindelijk om gaat: de nieuwe monarchie. Via de Oranjestraat en de Parkstraat peddel je zo Plein 1813 op, met het monument dat herinnert aan het jaar waarin de verdreven Willem VI in ons land terugkeerde. Voor dat moment had hij zowat de helft van zijn leven als balling buiten Nederland doorgebracht. In die tijd had Napoleon zijn broer Lodewijk hier als koning aangesteld. Na een conflict met zijn strijdlustige broer verdween de Franse Lodewijk weer van het toneel. Nederland kwam in een gezagsvacuüm. Nadat de Fransen in november 1813 bij Leipzig waren verslagen, riep het volk hier steeds vaker het ‘Oranje Boven’.

Anders dan voorheen

Het duurde niet lang of de grond werd ook voor de Fransen hier te heet onder voeten. Willem zag z’n kans waar. Reliëfs op het immense monument, omgeven door eeuwenoude kastanjes, tonen je hoe hij met Britse hulp in Nederland terugkeerde. Een handvol vissers hielp de prins in Scheveningen uit de boot en bracht hem met een kar verder aan land. Op 2 december werd de Oranjetelg ingehuldigd. Niet als stadhouder Willem VI, maar als koning Willem I. Echter wel met enkele voorwaarden. Zo kwam er een volksvertegenwoordiging, de Staten-Generaal. En verder werden rechten en plichten van vorst en Staten-Generaal vastgelegd in een nieuwe grondwet. Het volk wilde immers wel een Oranje terug, maar niet meer zoals voor de Franse bezetting. De grondwet werd op 29 maart 1814 goedgekeurd. De constitutionele monarchie was een feit: de koning wist zich gebonden aan de grondwet.

Keur aan landhuizen

Genoeg geschiedenis voor nu. Je springt op het zadel om even flink door te fietsen. Via het fraaie monument voor koningin Emma en het optrekje van koningin Willem-Alexander en Máxima in het Haagse Bos fiets je het welvarende Wassenaar binnen. Ook hier volop groen en een keur aan landhuizen en imposante villa’s dat schijnbaar nonchalant tussen de naald- en loofbomen is uitgestrooid. In de Bloemcamplaan passeer je de plek waar de prinsessen Amalia en Alexia naar de basisschool gingen en waar Ariane haar laatste schooljaar beleeft. Wat verderop duik je dieper het groen in en volg je enige tijd de prachtige Landgoederenroute. Halverwege geeft een grenspaal het voormalige jachtgebied van Prins Frederik aan, de tweede zoon van koning Willem I. Hij woonde in het iets verder gelegen landhuis De Paauw. De toenmalige balzaal is nu de raadzaal van de gemeente Wassenaar. De Prinsessentuin is nog steeds ingericht als rosarium. Een fraai tempeltje met Victoriabeeld benadrukt het vredige karakter van de rozentuin. In de vijver achter Raadhuis De Paauw staat het beeld ‘Hendrikje Stoffels’ van kunstenares Carla Rutgers-Hendriksen, weergegeven naar een schilderij van Rembrandt. Aan de voorzijde kijk je uit op het groen van landgoed De Eikenhorst, waar Maxima en Willem-Alexander begin dit jaar afscheid van namen.

Heerlijke kanalen

Via Voorschoten fiets je langs de Vliet terug naar Den Haag. Wat eerst een smalle trekvliet was werd later verdiept, verbreed en gekanaliseerd. Je vraagt je af of koning Willem I hiermee van doen had. Als ‘Koning Koopman’ wilde hij de oude economische bloei herstellen. België werd in 1815 met Nederland verenigd. Het zuiden moest zich richten op de productie van consumptiegoederen en de handelaren in het noorden moesten die producten de wereld over brengen. Om het vervoer van die goederen makkelijker te maken, liet koning Willem tussen noord en zuid kanalen aanleggen. Voor die heerlijke watergangen kunnen we hem nu nog dankbaar zijn. De Belgische liberalen dachten er toen echter anders over. Zij zagen in hem een vorst die uit was op absolute macht. Ruim twintig jaar later erkende Willem de Belgische onafhankelijkheid. Oranje Boven, dat wel. Maar dan alleen in Nederland

Praktisch

Binnenkijken in voormalig paleis
Escher in het Paleis, Lange Voorhout 74 te Den Haag. Geopend: di t/m zo, 11-17 uur. Gesloten: Prinsjesdag, Eerste Kerstdag, Nieuwjaarsdag. Toegang: € 8,50. Kinderen tot 6 jaar gratis. MJK niet geldig. Tel: (070) 427 77 30. Info: www.escherinhetpaleis.nl

Toeristische informatie
VVV, Spui 68 te Den Haag. Geopend: Ma 12-20 uur, di t/m vr 10-20 uur, za 10-17 uur, zo 12-17 uur. Tel: (070) 361 88 60. Info: www.denhaag.com