Dossier fietsen in Engeland: hier moet je zijn

Fietsen in Engeland: met zijn prachtige landschappen en rijke verleden is het land absoluut een bezoek waard. Daarbij is het handig als je weet waar je moet zijn – en vooral ook waar niet.

Fietsen in Engeland

Schitterende streken als Yorkshire, Peak District, Lake District en Devon, charmante dorpjes en oude  industriesteden, zachte heuvels en ruige kusten, historie te over. En natuurlijk dat eigenwijze volk dat stug links blijft rijden. Engeland heeft een hoop te bieden.

‘Als fietser onderga je het land echt’

Eric van der Horst van de website fietseninengeland.nl vindt vooral de afwisseling die het land biedt fascinerend. “Van mooi naar lelijk, van arm naar rijk, prachtig, maar ook vaak verlopen… Engeland is niet echt georganiseerd, en als fietser onderga je het land echt. Dat vind ik juist zo aantrekkelijk. Je komt van alles tegen en past je aan, maar je blijft toch die Nederlander in dat rare land. Waardoor je soms ook raar aangekeken wordt, want je bent af en toe echt de enige op de fiets.”

Fietsroutes Engeland

Eén ding is erg belangrijk: je moet weten waar je moet fietsen. Van der Horst, die tien jaar in Engeland woonde, deed er onder meer mee aan een project om voor Sustrans (de Sustainable Transport Charity, een organisatie die zich inzet voor duurzaam vervoer) alle fietsroutes in het land in kaart te brengen. Zodoende zwierf hij drie jaar lang door heel Engeland, waarbij hij ontdekte waar het mooi fietsen was en ook vooral waar níet. Het resulteerde in verschillende reisgidsen, en in een heleboel kennis.

Lees ook: Dossier ideale zithouding op de fiets

Leuk en eenvoudig: oversteek per veer

De leukste en makkelijkste manier om met de fiets in Engeland te komen is per veerboot. Gedoe? Integendeel. Je hoeft alleen maar naar Hoek van ­Holland, Rotterdam Europoort of IJmuiden te fietsen, zegt Van der Horst. “Met de nachtboot kun je de volgende ochtend in respectievelijk Harwich, Hull of ­Newcastle meteen met fietsen beginnen. Alle nachtboten hebben comfortabele nachthutten en op de route Hoek van Holland-Harwich vaart ook een dagboot. In Harwich kan je ook makkelijk je fiets meenemen in de trein, die vlak naast de terminal vertrekt. Fietsen mogen in Engeland trouwens gratis mee in de trein, maar op intercityroutes moet je wel reserveren.” De reistijd bedraagt 6,5 (Hoek van Holland-Harwich) tot 11,5 uur. Op fietseninengeland.nl staan de fietsroutes die bij de verschillende veerhavens beginnen.

Fietsen in Engeland: nationale parken

In Engeland vind je prachtige nationale parken zoals Dartmoor, Exmoor, Peak District en North York Moors, allemaal verlaten, hooggelegen heuvellandschappen waar je getrakteerd wordt op prachtige uitzichten. Van der Horst: “Daarnaast zijn er de Area’s of Outstanding Natural Beauty in onder meer Northumberland, Kent, Devon en Cornwall – vaak zijn dat kustgebieden met prachtige kliffen en stranden. In meerdere van deze regio’s vind je mooie fietspaden over voormalige spoorlijnen, met hoge viaducten en oude spoortunnels. Hierbij fiets je vaak twintig tot dertig kilometer op een vlakke route, maar om verder te komen zul je toch weer even op de pedalen moeten staan op steile landweggetjes.”

Fietsen in Londen en andere steden

In steden als Londen, Bath, ­Bristol, Oxford en Newcastle kun je goed fietsen als je de verkeersluwe fietsroutes weet te vinden. Die zijn deels bewegwijzerd als onderdeel van het National Cycle Network van Sustrans. In de reisgidsen van fietseninengeland.nl vind je nog veel meer opties. “Het mooie van Londen is dat je de stad van oost naar west kunt doorkruisen van de nulmeridiaan bij Greenwich tot aan Windsor Castle. Met de Thames Cycle Route en fiets­paden door onder meer Hyde Park en Richmond Park is dit echt een belevenis. In één weekend is het goed te doen.”

Aanrader: Bath

Een aanrader is de regio rond het ­voormalige Romeinse kuuroord Bath (het centrum staat op de Unesco Wereld­erfgoedlijst) en Bristol. Houd je van kastelen, dan kun je je hart ophalen in Northumberland, met bijvoorbeeld het schitterende Harry Potter-kasteel in Alnwick. “In het algemeen geldt dat je in heel Engeland veel geschiedenis vindt én musea over de regionale historie. Al fietsend vallen vooral de grote contrasten in het land op. Liefhebbers van vergane glorie kunnen overal in Engeland hun hart ophalen.”

Sportieve uitdaging

Zoek je (vooral) sportieve uitdaging, dan kun je het beste terecht in de nationale parken, waar er flink geklommen kan worden op lege landweggetjes. “Wiel­renners kunnen zich het beste beperken tot de gewone wegen, want de spoor- en jaagpaden gaan deels over gravel, ­geregeld ook met steenslag. Voor mountainbikers en gravelfietsers is het New Forest National Park met zijn vele gravelpaden een aan­rader. Mountainbikeroutes vind je in overvloed in de Pennines.”

Het weer

Het gebied ten noorden van Londen tot aan Hull heeft de meeste zonne-uren van Engeland. Noord-Engeland staat erom bekend dat het er aanmerkelijk meer regent dan in de rest van het land. De westkust is door de nabijheid van de ­oceaan natter, maar de buien waaien hier wél sneller over. De zuidkust van Engeland ten westen van Exeter heeft dan weer relatief warme valleien, waar de temperatuur in de zomer aardig kan oplopen. “Maar als je langere tochten fietst, vallen de regionale verschillen ­grotendeels weg. In het algemeen geldt dat je overal op voorbereid moet zijn. De wind is op veel plekken niet zo aanwezig, omdat je vaak redelijk beschut fietst, met uitzondering van de hoogvlaktes in de nationale parken.”

Lees ook: Dossier fietsband – alles over dit cruciale fietsonderdeel

Infrastructuur

De infrastructuur voor fietsers is heel beperkt. Belangrijk is dat je de smalle hoofdwegen (de A- en B-wegen) zoveel mogelijk vermijdt. “Fietsen is daar toe­gestaan, maar ronduit af te raden. Soms staan de witte lijnen aan de zijkant zo’n beetje op de heg geschilderd en als fietser heb je dan nauwelijks ruimte, dat is gewoon echt eng. Zodoende ben je veroordeeld tot de landweggetjes, maar  die moeten dan niet op een hoofdweg ­uitkomen.

De fietspaden…

In het algemeen is de breedte van de fietspaden overal beperkt. Fietstassen aan de zijkanten gaat net, en dan nog: op de oude spoorpaden staan soms hekken – om ongenood verkeer te weren – waar je maar net tussendoor past of zelfs je fietstassen van de fiets moet halen. Verder zie je dat fietspaden per gebied verschillend zijn ingericht. De enige gemene deler zijn de blauwe bordjes met een wit fietsje erop en een rood routenummer. Soms stoppen de bordjes ook opeens. Al met al is een goede route echt belangrijk, om al dit soort dingen te tackelen.”

Links rijden

Volwaardige fietspaden vind je alleen in de centra van grote steden als Londen, Bristol en Manchester. Fietspaden worden wel gedeeld met voetgangers, die daar altijd voorrang hebben én vaak niet weten dat ze het pad delen met fietsers. Op tijd bellen en afremmen is dus belangrijk. Ten slotte is er natuurlijk nog het linksrijden. “Dat gaat eigenlijk vanzelf, zeker als er verkeer om je heen is, maar het blijft altijd opletten als je na een pauze een rustig landweggetje zonder verkeer opdraait. Juist dan fiets je zo weer rechts, tot je opeens een auto op je af ziet komen. Blijf elkaar eraan herinneren dat je links moet fietsen.”

Materiaal

Het is een open deur, maar zorg dat je fiets een onderhoudsbeurt heeft gehad voor vertrek. Op sommige plekken in Engeland zijn fietsenmakers schaars. “Over het algemeen zijn fietsenmakers wel erg welwillend om je snel te helpen, zeker als je aangeeft een langere tocht te maken. Hou bij het fietsen rekening met het toenemend aantal potholes – diepe gaten in het asfalt die maar mondjesmaat gedicht worden. Dit is het gevolg van de eindeloze golf van bezuinigingen van de Britse overheid in de afgelopen jaren. Verder is het ventiel een aandachtspunt: in Engeland gebruiken ze voor gewone fietsen binnenbanden met ­Frans ventiel, dus niet het bredere Dunlop-­ventiel zoals in Nederland.”

Lees ook: Dossier hydratatie en drinken – dit doe je

Fietscultuur

In steden als Londen is fietsen booming, verder is en blijft het een subcultuur in Engeland, vooral door het gebrek aan goede infrastructuur. “In het normale Engeland ben je bijna een bezienswaardigheid op de fiets. De Engelse fiets­subcultuur laat zich vooral gelden op zondagochtenden als wielrenners en mountainbikers massaal de heuvels intrekken, maar verder… Zelf fietsen, dat doet de Brit niet zo snel.”

Bezuinigingen en fietsinfrastructuur

Als de gemiddelde Engelsman fietst, dan is dat vooral op de verkeersvrije fietspaden op voormalige spoorlijnen. Deze trekken gezinnen met kinderen en zijn vooral druk in de weekeinden en schoolvakanties. “Het allerdrukst is de Camel Trail in Cornwall, waar zes fietsverhuurders verplicht meebetalen aan het graafschap voor een fietspad van nauwelijks twintig kilometer. In Engeland staat de fiets voor veel gemeenten en provincies onderaan het prioriteitenlijstje. Vanwege de eindeloze bezuinigingen waarmee ze tegenwoordig kampen, blijven budgetten voor fietsinfrastructuur heel beperkt, met uitzondering van steden als Londen, Bristol en Manchester. De enige stad waar fietsen altijd al ‘normaal’ is geweest is Cambridge, maar deze fietscultuur houdt bij de stadsgrenzen abrupt op.”

Routes

Of je nou (weken)lange of korte ­tochten wilt fietsen, er zijn allerlei routes om Engeland mooi én veilig
te doorkruisen. Kijk hiervoor bijvoorbeeld op de website sustrans.org.uk, europafietsers.nl of fietseninengeland.nl. De routes van Fietsen in Engeland zijn binnenkort ook te vinden in de Route-App van de Fietsvakantiewinkel, samen met heel veel andere routes in Europa.

Overnachten

Op de bonnefooi reizen in Engeland is steeds lastiger. Er moet steeds meer van tevoren gereserveerd worden, ook bij campings. Verder geldt, vooral in drukbezochte plaatsen, steeds vaker de voorwaarde om minimaal twee of drie nachten te blijven. Ook zijn er campings die alleen open zijn voor leden en/of campings die alleen caravans en motorhomes accepteren. De reisgidsen van fietseninengeland.nl en in de Fietsvakantiewinkel App hebben lijsten met accommodaties waarbij dit soort beperkingen weggefilterd zijn en waar je altijd voor één nacht of met een tent terecht kunt. Toch is reserveren altijd slim! Verder is er niet overal plek om je fiets veilig te parkeren op het terrein van een accommodatie, dus zorg ook voor een goed slot.

Reisperiode

De mooiste periodes om Engeland te bezoeken zijn mei, juni en de eerste helft van juli en september. Engelse schoolvakanties beginnen eind juli en duren zes weken, maar er is geen vakantiespreiding: in deze tijd is het dus druk! Datzelfde geldt voor de zogeheten bank holiday weekends. Eric van der Horst: “Dit zijn weekends waarin de Britten tot en met maandag vrij zijn, waarbij ze vaak de vrijdag ervoor al vrij nemen. Accommodaties zijn dan vaak volgeboekt. De data hiervan variëren per jaar, twee keer in mei en eenmaal in augustus. Check de data online!”

Europafietsers – fietsroutes in Europa

Stichting Europafietsers is een vrijwilligersorganisatie die het maken van meerdaagse fietstochten door Europa stimuleert, om fietsers te laten beleven hoe inspirerend het is om andere landen van heel dichtbij te leren kennen. Europafietser Kees van der Meer deed dat onder meer in Engeland. We vroegen hem naar zijn ervaringen.

Wat vind je de mooiste regio’s?
“Heel Engeland is cultuur. Je vindt overal wel mooie gebouwen, historische bezienswaardigheden, stone circles, noem maar op. Daar hoef je niet echt naar te zoeken.

“Landschappelijk gezien is Yorkshire een heel mooie streek om te fietsen, vooral de North York Moors. Dat is wel vrij pittig omdat je veel moet klimmen, maar qua natuur is die streek schitterend. Een nadeel is dat je op het hoogste punt vaak niks ziet, omdat langs al die wegen van die fraaie heggen zijn gemaakt – wat voor de natuur overigens prachtig is.

“Verder zijn de nationale parken Dartmoor en Exmoor in het zuidwesten, Peak District in het midden en het Lake ­District in het noordwesten erg mooi, wat tegelijk ook de gebieden zijn met de grootste hoogteverschillen. Overigens gaat het dan niet om lange beklimmingen, maar ze zijn vaak wel steil.

“Wil je minder klimmen, dan heb je vooral langs de kust redelijk vlakke routes, zoals de bekende EuroVelo-route van de Schotse grens naar Hull langs de oostkust. Deze gaat veel over oude spoorlijnen waar fietspaden van gemaakt zijn. Dat zie je steeds meer. In het Peak District hebben mijn vrouw en ik bijvoorbeeld de Tissington Trail gefietst: veertig kilometer lang op behoorlijke hoogte, maar wel vlak. Dat is een ontzettend mooi stuk. Ik kan me nog herinneren dat we het zo naar ons zin hadden, dat we spontaan begonnen te zingen. Toen kwamen we een Engelsman tegen en die riep vanuit de verte al: ‘I love you both already!’”

Hoe zijn de paden en wegen?
“Er zijn in Engeland veel nationale fietsroutes, vooral van Sustrans. Over het algemeen vond ik die verrassend goed. De fietspaden zijn alleen soms wat gekunsteld, met name in de steden: dan heb je bijvoorbeeld een verhoogd voetpad langs de weg dat ze dan tot fietspad benoemen, maar waarbij ze vergeten zijn de heggen te snoeien. Dan heb je nog maar twintig centimeter over om te fietsen. Verder is het in de steden soms wel lastig om de route te vinden.

“Een ander punt is dat op de voormalige spoorlijnen hekken staan om ervoor te zorgen dat andere voertuigen niet op die routes komen. Met fietsen met veel bepakking is dat weleens lastig. Daar hebben we op gemopperd, want wij waren best breed met vier tassen. Maar dat hoort er ook ­allemaal bij als je op reis bent.”

En het verkeer?
“Het links rijden ben je zo gewend. Het is vooral opletten bij rotondes, dat is wel even tricky. Met name op de stillere wegen vind ik de Engelsen heel netjes. Daar gaan ze al honderd meter voordat je bij ze bent aan de kant staan, en wachten ze lang om je in te halen.”

Tekst: Elias de Bruijne