Over de afsluiting van de Afsluitdijk wordt in fietsland vooral veel geklaagd, maar veel minder gaat het over de achterliggende reden: waarom is het fietspad dicht? En wat zijn de alternatieven? We vroegen het aan Rijkswaterstaat. “We zijn echt aan het werk op een schoenveter.”
Vroeger was alles beter?
Afsluiting van de Afsluitdijk: een hoger doel
Fietsers met een voorliefde voor de Afsluitdijk moeten momenteel flink wat geduld oefenen: het fietspad is al dicht sinds 1 april 2019 en blijft dat – mede door forse vertragingen – tot pakweg 2025. Natuurlijk is dat jammer, maar het werk aan de dijk dient een hoger doel, namelijk betere bescherming tegen het water (zie kader hieronder). Op 1 en 2 juli ging het nieuwe fietspad aan de Waddenzeezijde op aandringen van Tweede Kamerlid
Lisa van Ginneken (D66) tóch even open. Liefst 14.000 fietsers en 850 wandelaars grepen hun kans en daarna rees de vraag: kan dat niet vaker?
Hoe realistisch is openstelling?
Waar de A7 tijdens de werkzaamheden permanent open is, is het fietspad over de Afsluitdijk permanent gesloten en daar zijn organisaties als de Fietsersbond, Fietsplatform en de NTFU niet blij mee. Al sinds het begin dringen zij erop aan het fietspad (vaker) open te stellen. Dat is makkelijk gevraagd, maar een andere belangrijke vraag is: hoe realistisch is openstelling?
De dijk is niet breder dan hij is
Volgens Johan de Boer, persvoorlichter bij Rijkswaterstaat, zit het probleem ’m vooral in de bottlenecks bij de ‘spuimiddelen’ aan beide uiteinden van de dijk waar bestaande spuisluizen worden versterkt en nieuwe spuisluizen en pompgemalen worden gebouwd. “Daar zijn momenteel enorme bouwputten van zeventien meter diep waar volop gewerkt wordt. Het fietspad passeerde die sluizencomplexen normaal gesproken via losse brugconstructies aan de buitenkant van die sluizen, maar die zijn verwijderd om er te kunnen werken. De Afsluitdijk is niet breder dan hij is en we hebben alle ruimte op die plek nodig om te bouwen.
Afsluiting van de Afsluitdijk: aan het werk op een schoenveter
Wat betreft het fietspad hebben we alles uitgezocht: kunnen we erlangs, kunnen we eroverheen? Ja, misschien als we een exorbitant bedrag extra zouden mogen besteden aan tijdelijke maatregelen – maar dan nog is het een crime omdat je nog steeds andere werkzaamheden in de weg zit. Het is heel complex, we zijn echt aan het werk op een schoenveter. Het kan gewoon niet anders met deze werkzaamheden.”
Voeten in de aarde
Begin juli ging het fietspad toch even open, maar dat had flink wat voeten in de aarde. Om fietsers en wandelaars langs de sluizencomplexen op het nieuwe fietspad aan de Waddenzeezijde te krijgen, moesten er over een lengte van drie kilometer hekken worden geplaatst, stukken terrein worden geasfalteerd, weggedeelten worden afgezet en rijplaten worden neergelegd – zowel bij Den Oever als Kornwerderzand. Uiteraard kostte dat de nodige tijd.
Ruimte die er niet is
De Boer: “Voor het weekend hadden we zeker anderhalve dag nodig om alles voor te bereiden, en na het weekend nog een dag om alles weer op te ruimen. Dan ben je al snel een kleine week kwijt waarin de aannemer niet kan doorwerken, en dan heb je het nog niet eens over al het regelwerk vooraf. We hebben het nu gedaan op verzoek en het was een mooi weekend, maar nee, het kan niet elke maand . Simpelweg omdat het veel te bewerkelijk is om alles steeds af te breken en op te bouwen, en het dan nog veel langer duurt voor het fietspad écht open kan. En dat heeft dus alles te maken met de ruimte die we niet hebben.”
Een sterkere dijk
Tijdens het Project Afsluitdijk is de dijk versterkt en worden nieuwe spuimiddelen, pompgemalen en keersluizen aangelegd. Daarmee is de Afsluitdijk in de toekomst beter bestand tegen de stijgende zeespiegel en extreem weer. Daarnaast wordt de capaciteit om water af te voeren vanuit het IJsselmeer vergroot: de twee grote pompgemalen die bij Den Oever komen, kunnen straks 235 kubieke meter water per seconde naar de Waddenzee pompen. Dit is nodig als het water op natuurlijk wijze (door te spuien) niet weg kan, bijvoorbeeld wanneer het zowel in het IJsselmeer als de Waddenzee hoogwater is. Zo kan
het IJsselmeer ook in de toekomst gereguleerd worden en houden we (hopelijk) droge voeten.Goed nieuws voor fietsers is dat er in het voorjaar van 2024 twee extra bushaltes op de Afsluitdijk komen: een aan de kant van Kornwerderzand voorbij de Lorentzsluizen, de andere bij Den Oever voorbij de Stevinsluizen. Fietsers die de fietsbus nemen, kunnen zo direct na de sluis weer uitstappen en dan toch 24 kilometer over het nieuwe fietspad rijden tot aan de volgende bushalte.
Tekst: Elias de Bruijne
