Op zich hebben fietspaaltjes een nuttig doel, maar inmiddels staan er wel érg veel van die puntige obstakels op onze fietspaden. Kan of moet dat niet wat minder?
De Fietsersbond probeert paal en perk te stellen aan de wildgroei
Paaltjes in alle soorten en maten
Groot of klein, gestreept of egaal, met of zonder verlichting, met of zonder wegmarkering: op onze fietspaden vind je paaltjes in alle soorten en maten, en vooral ook erg véél paaltjes. In principe dienen de paaltjes een goed doel, namelijk auto’s van het fietspad houden, maar je kunt je afvragen of ze de fietser inmiddels niet eerder bedreigen dan beschermen. Dat klinkt misschien overdreven, maar de cijfers liegen er niet om.
Paaltjesplaag?
Uit onderzoek van VeiligheidNL blijkt dat er door toedoen van paaltjes jaarlijks zo’n 2400 fietsers op de spoedeisende hulp belanden, onder wie bijna 1500 ernstig gewonden – en dat is alleen nog maar het bij de spoedeisende hulp gemelde topje van de ijsberg. Een paaltjesplaag? Je zou het bijna zeggen.
Steekproef niet positief
De Fietsersbond vindt in ieder geval van wel. De bond deed onlangs onderzoek naar het onderwerp en de conclusie is bepaald niet positief. Bij een steekproef in de gemeenten Alkmaar, Schagen en Heerhugowaard bleek bijvoorbeeld dat geen van de zestig onderzochte paaltjes aan alle eisen voldeed: er was geen markering, de doorgang was te krap, paaltjes waren verkeerd geplaatst of zelfs zwart gekleurd.
‘Helaas blijkt uit ons onderzoek dat paaltjes willekeurig worden neergezet en de mobiliteitsafdeling van de plaatselijke gemeente vaak niet eens van hun bestaan afweet. In 99 procent van de gevallen worden de richtlijnen totaal genegeerd en dat zorgt vaak voor gevaarlijke situaties.’
Hoe moet je een paaltje neerzetten?
Volgens Ross Goorden, beleidsadviseur Ruimte en Mobiliteit bij de Fietsersbond, leidt dit tot veel onnodige ellende. “Er bestaan gewoon richtlijnen voor hoe je paaltjes moet plaatsen en vormgeven (zie kader onderin). In 2014 is hiervoor onderzoek gedaan met zichtlijnen en contourenanalyses om te bepalen wanneer een paaltje goed zichtbaar is en hoe je een paaltje dus moet neerzetten. Helaas blijkt uit ons onderzoek dat paaltjes willekeurig worden neergezet en de mobiliteitsafdeling van de plaatselijke gemeente vaak niet eens van hun bestaan afweet. In 99 procent van de gevallen worden de richtlijnen totaal genegeerd en dat zorgt vaak voor gevaarlijke situaties.”
In één oogopslag duidelijk
De liggende (ingeklapte) paaltjes zijn berucht, maar volgens Goorden gebeuren de meeste ongelukken op plekken waar ze in een bocht of vlakbij een kruispunt staan en fietsers sterk gefocust zijn op het verkeer. Ook hebben wegbeheerders de neiging om op bredere fietspaden twee paaltjes naast elkaar te plaatsen, waardoor er drie doorgangen ontstaan en elkaar naderende fietsers twijfelen over de te nemen doorgang. Dit terwijl de richtlijn toch echt voorschrijft dat ‘de palen zo moeten worden geplaatst dat het voor fietsers in één oogopslag duidelijk is welke doorgang zij geacht worden te nemen’.
Fietsersbond: de maat is vol
Voor de Fietsersbond is de maat vol: de bond probeert nu paal en perk te stellen aan de wildgroei. Goorden: “Onze oproep is simpel: bij elk paaltje in Nederland zou de richtlijn moeten worden toegepast en daarnaast zijn er heel veel onnodige paaltjes. Daarom doen we nu ons best om ze weg te krijgen of de inrichting te verbeteren. Dat doen we met onze vrijwilligers, die wekelijks op pad gaan om gevaarlijke paaltjes in heel Nederland op te sporen. Daarnaast roepen we ook alle fietsers op om ons te helpen door gevaarlijke paaltjes te melden bij het openbaar meldpunt van de eigen gemeente. Overigens is het goed om te weten dat de richtlijnen van het CROW ook in juridisch opzicht leidend zijn. Als je als wegbeheerder – vaak een gemeente – de richtlijn niet hebt gevolgd, dan kun je bij een ongeval aansprakelijk worden gesteld en dat is ook al geregeld gebeurd. Het is dus in het voordeel van de wegbeheerder om zich aan de richtlijnen te houden.”
De regels voor paaltjes?
De richtlijnen voor paaltjes staan beschreven in het Keuzeschema sanering palen op fietspaden van CROW-Fietsberaad. Het voert te ver om alle regels op te sommen, maar in dit document staat bijvoorbeeld:
– Dat een paal nooit in de natuurlijke rijlijn van de fietser mag staan.
– Waar de inleidende markering op het wegdek moet beginnen (15 tot 10 meter voor de palen).
– Wat de minimumbreedte van de doorgang tussen twee palen is (160 centimeter).Zelf lezen? Bekijk deze PDF VAN FIETSBERAAD en kijk ook hier op FIETSERSBOND PAALTJES
Tekst Elias de Bruijne
