Riemaandrijving uitgelegd: wat is het en wil je het op je fiets?

Je ziet ze steeds meer: allerlei soorten fietsen met een riem in plaats van een ketting. Hoe werkt zo’n riemaandrijving of belt drive eigenlijk? Is het de moeite en het geld waard? Plus: nuttige afsteltips!

Goed voor duizenden kilometers onderhoudsvrij fietsplezier

Riemaandrijving? Zo zit het

Twee jaar geleden besteedden we in FietsActief al eens aandacht aan de kunststof aandrijfriem of belt drive. Wat er sindsdien gebeurd is? Nou, om te beginnen: de coronacrisis. Fietsen zijn momenteel niet aan te slepen en dat drijft de prijzen op: er is immers meer vraag dan aanbod. Maar er is nog een andere reden waarom veel fietsen duurder worden. Omdat grootaanbieders van draaiende onderdelen, zoals Shimano, óók moeite met leveren hebben, stappen veel fabrikanten van fietsen en e-bikes voor het komend seizoen over op dat andere, duurdere aandrijfsysteem: de riem dus. Deze fietsen zijn duurder doorgaans. Is zo’n riem zo duur dan? Relatief gezien valt dat mee: voor de riem zelf betaal je tussen de 50 en 100 euro. Het is vooral de bijpassende versnellingsnaaf die de kosten opdrijft. Daarbij vraagt een riemsysteem om een speciaal frame. Die moet ‘deelbaar’ zijn om de belt te kunnen plaatsen. Je kunt een riem niet opbreken en weer vastmaken, zoals een ketting. Maar tegenover die fikse meerprijs staan ook een hoop voordelen: riemen gaan lang mee, en ze vragen weinig onderhoud

De topaanbieder van riemaandrijving

De topaanbieder van riemaandrijvingen is Gates Carbon Drive, een Amerikaans-Duits fusiebedrijf. Het Amerikaanse Gates ontwikkelde en produceerde aanvankelijk aandrijfriemen voor motoren en dragracers. Sinds 2012 is de R&D-­afdeling voor de tweewielers gevestigd in Duitsland. In 2015 begon Gates Carbon Drive een succesvolle samenwerking met Bosch-motoren. Op dit moment is er geen concurrentie (meer) op de e-bikemarkt.

Zo’n ‘eindeloze’ aandrijfriem is gemaakt van met carbon versterkt kunststof. Hij is 1,5 centimeter breed en heeft om de twee centimeter inkepingen die precies aansluiten op de speciale tandwielen voor en achter. Een riem heeft 108 tot max 132 ‘tandjes’. Omdat hij geen zijdelingse speling heeft, kun je hem niet gebruiken in combinatie met een derailleur­versnelling. Vandaar dat een riemsysteem alleen werkt met naaf- en trapasversnellingen.

CDN & CDX?

Gates heeft twee type riemen: de CDN en CDX. De CDN is met 45 euro de voordeligste en is vooral bedoeld voor gebruik op stadsfietsen en gaat zo’n 7.500 tot 10.000 kilometer mee. De gewone CDN is niet geschikt voor e-bikes met middenmotoren. In de Gates CDX-riem zitten meer carbon­draden verwerkt, wat de sterkte, kwaliteit, sterkte en duurzaamheid aanzienlijk verhoogt. De Gates CDX gaat zo’n 10.000 tot 15.000 kilometer mee, erg lang dus. Hij is bedoeld voor het zware werk: intensief gebruik op sportieve fietsen, trekkingfietsen, e-bikes en speed pedelecs. Er is ook een extra sterke versie, de EXP, voor mountainbikes, pittige e-bikes met een middenmotor en vakantiefietsen. Een losse CDX-riem kost circa 80 euro. Leuk is dat de riem in verschillende kleurstellingen komt, zoals blauw-zwart en rood-zwart.

Naaf en tandwielen

Zoals al eerder gezegd gebruik je een riem altijd in combinatie met een ver­snellingsapparaat in de achternaaf of trapas. ­Fabrikanten als Shimano, Rohloff, ­Sturmey-Archer en Enviolo maken versnellings­naven, Pinion bouwt ­zijn ­versnellingsbak in het bracket. Waar je ook schakelt, tandwielen heb je altijd nodig. Afhankelijk van het soort versnellingssysteem dat je hebt, tellen de tandwielen achter tussen de 19 en 34 tandjes. Een los exemplaar kost je tussen de 75 en 90 euro. Voor aan de voorzijde biedt Gates eigen crankstellen aan (dus met pedaalarmen), maar ook losse ‘riembladen’. Deze zijn zo tussen de 39 en 55 tanden groot. Een riemblad kost je tussen de 80 en 150 euro. Ook hier maakt Gates onderscheid tussen CDX en CDN. In vergelijking met een doorsnee ­tandwiel is een riemtandwiel twee tot driemaal dikker.

E-bikes hebben ook steeds vaker een riemaandrijving

Voordelen & nadelen van riemaandrijving

Voordelen

• Bijna geen onderhoud. Je hoeft geen olie op de riem te doen en een riem hoef je vrijwel niet na te spannen. Als er zand op de riem zit, is afspoelen of afvegen voldoende.
• Een riem is sterk. Een krachtige e-bikemotor ‘vreet’ kettingen en tandwielen op. De slijtage van deze onderdelen is vele malen hoger dan de slijtage van een riem.
• Een riem is licht. Kunststof weegt nu eenmaal minder dan metaal… Een riem doet circa 75 gram, een fietsketting zo’n 250 gram.
• Een riem gaat zeker vier keer langer mee dan een ketting. Dat hangt ook af van je rijstijl en van het weer. Bij regen zal hij eerder slijten.

Nadelen

• Past alleen op een fiets met een versnellingsnaaf/-bak. Dat komt omdat een riem alleen kan werken met een enkel voor- en achterblad. Met een derailleur kan hij niets.
• Past alleen op een speciaal frame. Als je een fietsketting koopt, dan is hij ‘los’. Pas als je hem monteert, maak je de uiteinden aan elkaar vast. Een riem is eindeloos. Je kunt hem niet in tweeën splitten, dus moet je het frame kunnen opdelen. Dat is niet bij ieder frame mogelijk.
• Je kunt niet zomaar even een ander tandwiel monteren. Dan moet je doorgaans ook meteen je riem ­vervangen. Dubbele kosten.
• Riemaandrijving is duur. Een complete set tandwielen (voor en achter) plus riem kost ongeveer 250 euro. Een ketting en cassette heb je al voor 70 euro. Een los kettingblad kost ongeveer 80 euro. En vergeet het versnellingsapparaat niet.

En nu even praktisch..

HOE STEL JE JE RIEMAANDRIJVING?

1. Schroef zowel links als rechts de inbusbout aan de zijkant van de achtervork los. Daardoor kun je de achtervork min of meer naar binnen dan wel naar buiten duwen.
2. Aan de achterzijde van de ­achtervorken zit een opening: daar zit ook een inbusbout. Die draai je vervolgens naar binnen, zowel links als rechts evenveel. Zo blijft het achterwiel recht staan.
3. Doordat je de bouten naar ­binnen draait, verschuift de ­achtervork. Zo wordt de afstand ­tussen achterwiel en trapstel langer. Op die manier span je dus de riem vanzelf aan.
4. Wanneer staat de riem strak genoeg? Als je deze 1 centimeter omhoog en 1 centimeter omlaag kunt bewegen, dan heeft hij zijn ultieme spanning. Met de Carbon Drive-app van Gates kun je checken bij welke lengte achtervork je welke lengte riem nodig hebt. Ook heeft hij een trillingsmeter die met behulp van je microfoon de spanning checkt. Er zijn ook andere apps die dit kunnen.
5. Daarna wel weer de twee bouten aan de zijkant vastschroeven.

RIEM SCHOONMAKEN? ZO DOE JE DAT!
Je hoeft een riem niet te smeren, dat scheelt onderhoud. Maar je mag hem best vertroetelen af en toe.

1. Reinig de riem met Cyclon Bike Cleaner. Dat kan je doen met de verstuiver, of je maakt een sopje. Sop met een zachte spons of borstel de riem af.
2. Pak de tuinslang met zachte nevelstraal en spoel de riem en de rest af. Gebruik geen hogedrukspuit.
3. En nu? Klaar! Wrijf eventueel met een zachte doek de riem droog. Op dezelfde manier kun je in feite je gehele fiets doen. Wrijf metalen delen met een zachte doek droog.
4. Gates heeft een eigen schoonmaakproduct dat luistert naar de naam UT Belt Care Universal Transmission. Dit is het officiële goedje dat gemaakt is voor het onderhoud van de eigen riem. Het laat volgens Gates zelf een beschermend water- en vuilafstotend laagje achter. Je brengt het aan op het loopvlak, waarna het zelf opdroogt.