Startpunt: NS-station Gouda
Afstand: 46 km
GPS-bestand: Route Gouda
PDF Routekaart: Route Gouda
PDF Routebeschrijving: Route Gouda
Staat het onkruid hoog, maar kriebelt het in de benen? Pak dan eerst je fiets voor deze inspiratietocht langs vijf prachtige poldertuinen. Geheid dat je bij thuiskomst alsnog naar de schoffel grijpt.
Overtuin
Deze tuinentocht in het waterrijke gebied rondom Gouda begint in de tuin van woonmuseum Bisdom van Vliet in Haastrecht. De ‘overtuin’ van dit stijlvolle patriciërshuis is nu afgesneden door de provinciale weg, maar toch heeft de tuin de grandeur van destijds nog grotendeels weten te behouden. De fraai aangelegde wandeltuin ligt achter een sierlijk smeedijzeren hek. Naast de twee achttiende-eeuwse beelden Neptunes en Hercules – van beeldhouwer Jan van Logteren bevinden zich hier ook het indrukwekkende grafmonument van Paulina en haar echtgenoot. De adellijke Paulina moet heel erg van haar hond Nora hebben gehouden. Het graf van het dier bevindt zich pal naast haar bazin. Ook het museum zelf is het bekijken waard. Het ademt nog steeds de sfeer van het fin du siècle, de tijd van Louis Couperus. Vroeger was het het woonhuis van Paulina le Fèvre de Montigny – Bisdom van Vliet (1840-1923), de laatste telg uit een eeuwenoude en vooral invloedrijke familie die vooral bestond uit kooplieden en grootgrondbezitters. Loop je hier door de vertrekken , dan kun je je heel goed voorstellen hoe het moet zijn geweest om hier te wonen.
Pluktuin
Terug naar de polder. Na het ophaalbruggetje over de Hollandse IJssel fiets je direct de Goejanverwelledijk weer op, de smalle weg die slingerend vanuit Gouda voortdurend de rivier volgt. Vanaf hier heet de meanderende weg Steinsedijk en op nummer 45 vind je de Steinsetuin: de pluk- en theetuin van Marga Vriezen. Rond haar historische boerderij – de eerste steen werd in 1857 gelegd door Jacob Dogterom, oud 1¼ jaar – heeft zij een moestuin, boomgaard, pluktuin en siertuin aangelegd. Tot 2006 was het nog weiland. Nu vind je er volop intieme plekjes waar je van koffie, thee en huisgemaakte taart kunt genieten. Bloemen plukken mag ook. “We geven bezoekers mand en schaar mee, zodat zij vanaf vijf euro zelf een mooi boeket kunnen samenstellen”, vertelt Marga. “In de pluktuin staan ruim veertig soorten vaste en eenjarige planten die het goed doen op vaas. Denk aan cosmea, verbena, sedum, phlomis, goudsbloem en rudbeckia. Vanaf vier personen serveren we ook een boerenthee: een high-tea op z’n Hollands, met onder meer Hollandse taart, Goudse bonbons en boterkoek.” Achter de pluktuin kun je met een trekpontje bij de moestuin en de boomgaard komen. Ook hier zijn stoelen en banken neergezet om te genieten van het springende vee verderop in de voorjaarswei.
Beeldentuin
De BeeldenTuin van Margreet Ooms bevat ruim honderd beelden van kunstenaars uit voornamelijk Zimbabwe. De authentieke kunstobjecten uit de Shona-cultuur komen mooi tot hun recht in deze rustieke tuin. Misschien ook omdat alle sculpturen volop de ruimte krijgen en ze mooi contrasteren met het Hollandse landschap. Wandelend door de tuin heb je fraai zicht op de weidse polders en de enige nog werkende molenviergang. “Voor onze tuin selecteert de stichting Beautiful Zimbabwe de beelden. Ze zorgt ook voor verscheping naar Nederland. Via Zuid-Afrika komen de beelden in Rotterdam terecht. En vandaar naar onze tuin in Zwammerdam”, zegt Margreet. “De stichting wil zo geld inzamelen voor een soort ambachtsschool in een buitenwijk van Harare. De school geeft les aan meer dan tweehonderd leerlingen. Kopers van onze beelden ondersteunen dus niet alleen de kunstenaars, maar dragen tevens bij aan meer onderwijskansen in Harare.” Naast kunst uit Zimbabwe zijn er wisselexposities met Hollandse kunstenaars. De prijzen van de beelden variëren van elke tientjes tot zo’n duizend euro.
Japanse tuin
Van Zimbabwe naar Japan is het nog geen vijf kilometer fietsen. Beter gezegd: van Zwammerdam fiets je naar Boskoop, waar je de grootste collectie Japanse esdoorns ter wereld aantreft. Ruim één hectare van kwekerij PlantenTuin Esveld is gereserveerd voor de bijna duizend verschillende soorten esdoorns. De collectietuin is vooral interessant tijdens de maanden mei en juni, als het jonge blad ontwikkeld is, en in de zomermaanden tijdens de bloei van de al bijna net zo immense verzameling hortensia’s. “De Japanse esdoorntuin is begonnen in de jaren zestig en is aangeplant rond de oudste Gouden vollemaans esdoorn van Europa: Acer shirasawanum ‘Aureum’. “Die kolossale esdoorn hebben we nog steeds en is nu zo’n 160 jaar oud. De boom is een echte bejaarde”, zegt Cor van Gelderen. Als een van de eigenaren van de kwekerij was hij als adviseur betrokken bij de inrichting van de Japanse tuin van het Haagse landgoed Clingendael. Daarnaast heeft hij de Japanse Tuin van de Keukenhof ontworpen. “De eerste planten van onze verzameling werden in 1970 geplant. Enkele jaren later waren er al bijna honderd verschillende soorten. Nu, veertig jaar later, zijn veel exemplaren tot volle wasdom gekomen en ademt de esdoorntuin een Chinees-Japanse sfeer.”
Proeftuin
Voor de laatste tuin hoef je nauwelijks op te stappen. Want nog voordat je een lekker tempo hebt, moet je de fiets alweer stallen. Sortimentstuin Harry van de Laar, onderdeel van de Proeftuin van Holland, toont meer dan 2.500 verschillende boomkwekerijgewassen. Op ruim twee hectare vind je sierheesters, rozen, klimplanten, heideachtige, vaste planten en coniferen. Alle voorzien van hun botanische naam. De tuin is vernoemd naar de inmiddels overleden sortimentsdeskundige die veel werk heeft verzet voor de kwaliteitsverbetering, kennisverspreiding en naamgeving van het sortiment boomkwekerijgewassen in Nederland. Met gekleurde routeplaatjes zijn drie wandelroutes uitgezet die in lengte en tijdsduur variëren. Goed voor een beetje of heel veel tuininspiratie. Kies bijvoorbeeld de zintuigenroute. Snuif frisse lucht op, ruik het malse gras en hoor de jonge koeien joelen en zie vooral het kleurrijke voorjaar.
Turfen
In dit waterrijke gebied is het heerlijk fietsen op de autoluwe weggetjes. De bij elkaar dertien plassen tussen Bodegraven en Gouda zijn vrijwel allemaal ontstaan door turfwinning en hebben een rechthoekige vorm. Daarin herken je de vroegere verkaveling van de weilanden. Straatnamen als Turfmarkt en Turfsingel geven aan hoe belangrijk turf ooit was als brandstof voor de regionale industrie. Voor de Goudse pijpenfabriek bijvoorbeeld. Nu is het een gebied met een enorme verscheidenheid aan planten en vogels, zoals de blauwe reiger en de karekiet.
Proef het boerenleven
Stap voor boeren streekproducten even af bij Steinsedijk 37 (vlak voor de Steinsetuin) in Haastrecht. In een deel van de oude boerderij bevindt zich de boerderijwinkel waar je terecht kunt voor kaas, boter, eieren, honing, jam, stroopwafels, mosterd, wijn, klompen, snoep… en meer! Kijk voor meer informatie op www.detweehoeven.nl
Praktisch
Tuinen
Museum Bisdom van Vliet, Hoogstraat 166 in Haastrecht. Open: 15 april tot 15 oktober. Koninginnedag gesloten,(0182) 50 13 54, www.bisdomvanvliet.nl
Steinsetuin, Steinsedijk 45 in Haastrecht. Open: mei en september, (06) 38 16 75 94, www.steinsetuin.nl
De BeeldenTuin, Lindenhovestraat 2 in Zwammerdam. Open: elke woensdag, zaterdag en zondag, www.debeeldentuin.com
Japanse tuin Esveld, Rijneveld 72 in Boskoop. Open: maandag tot en met zaterdag,
(0172) 21 32 89, www.esveld.nl
Proeftuin van Holland, Rijneveld 153 in Boskoop. Open: eind maart t/m eind september van maandag tot en met zondag. Gesloten tijdens de grote schoolvakantie, (0172) 23 54 01, www.proeftuinvanholland.nl
Alle tuinen zijn gratis toegankelijk
Toeristische informatie
VVV, Markt 35 in Gouda, (0182) 589 110, www.vvvgouda.nl
Fietsverhuur
Rep.26 Tweewielerspecialisten, Nieuwehaven 147 in Gouda, (0182) 68 97 53, www.rep26.nl
Kanocentrum Haastrecht, Hoogstraat 10 in Haastrecht, (0182) 50 22 45, www.kanocentrum-haastrecht.nl
Tip
Zó fotografeer je bloemen
Wil je de bloemenpracht onderweg vast leggen, let vooral op de compositie. Een foto van bovenaf kan saai zijn, want je ziet de bloemen altijd al zo. Doe het eens anders en kniel en fotografeer vanaf de zijkant. En let er ook op dat je de bloem niet altijd in het midden plaatst. Zet je de bloem (krap) aan de zijkant of een andere originele plek, dan maakt de foto sneller indruk. Schijnt de zon? Fotografeer dan voor zachte schaduwen vroeg in de ochtend of later op de middag. Extra mooi is het als het licht vanachter de bloem komt. Fotografeer dus min of meer (schuin) tegen de zon in.
Startpunt: NS-station Gouda
Afstand: 46 km
GPS-bestand: Route Gouda
PDF Routekaart: Route Gouda
PDF Routebeschrijving: Route Gouda
Heb je tips of opmerkingen over deze route? Laat het ons, en je medefietsers, weten!
Tekst en foto’s Ruud Slagmolen
